lunes, 7 de abril de 2014

Cuento otomí Santiago Mexquititlán - Ar 'bede hñäñho Nsantyago Nt’ähi



Ar 'bede hñäñho Nsantyago Nt’ähi

Hmä nu mahäm'u nu Romä mi 'bui ar tsita ár thuhú mar Santyago, mar ndä jar Ximhai. Pero mi 'bui ár nthädi ar zunthu, mi ne ndi ndä jar ximhai. Ar zunthu bí got'i ar Santyago jar fadi ne bí zokwi ‘nar me’ni mar ngoñä ne hinti mi tu yá xi’ni, pa nu’bu ndi boni ar Santayago ndi xifi ar nts’o. Gem’bu ar Santyago bí xifi ar me’ni hingi ndi ñä, nu’bu nä’ä ndi boni ndi uni ya xi’ni ne bí boni. Mbi bädi ar zunthu himi ‘bui ar Santyago, bí ndui bí deni. Bí thogi ja yá ngú ‘ra ya jä’i jar kampo ne bí ‘yani ha hixki hyandi ‘nar ‘ñoho bí thogi mi ntoge ‘nar fani xi nt’axi. Nuya ya jä’i bí mä xki hyandi, pe bí thogi ndezu mbi ndui ar ‘mot’i ne nu’bya ya mi ja ya mänxa. Gem’bu bí dembi ár nthoni. 'Mefa ar zunthu bí dini. Ar Santyago xki hñudi mi ñuni, ‘nehe ar zunthu bí hñudi bí ñuni. Pe ar Santyago hontho mi kuhu ‘ra ya hme ne bí hñäxi ‘ra ya ixukähä. Ar zunthu mi tu ar nhñuni ne bí uni ‘nar ‘baxuhme ar Santyago, pe ar Santyago himbí ne bí hñä, bí mä mi tsa yá ixukähä. Ar zunthu bí mä mi handi mar na nkuhi ne bí za ‘na. Pe ar ixukähä xi ‘ñixi, gem’bu bí nixtri ne ar Santyago bí dekwe ar ‘rihi mi ntoge ár fani ne mbi zudi bí neni. 'Mefa ya Romäno bí zits'i ar Santyago, pe ar Santyago himi ne nda 'mu’bu, mi ‘bat’i mi mpengi. Xta mengi mi pengi mi tsits’i. Ar ngäts’i ar pa mbi mengi, bí thandi nu’bu ho ‘bu’bya ár nijä ar hnini ne ár thuhú Nsantyago Nt’ähi.


Cuento otomí Santiago Mexquititlán

Cuentan que hace mucho tiempo, en Roma, había un santo llamado Santiago, que era el rey del Universo. Pero había un oponente, Satanás, quien quería ser el gobernante de la tierra. Entonces, metió a Santiago a la cárcel, dejando allí a un gallo pelón sin plumas, quien, cuando Santiago quería escaparse, le avisaba a Satanás. Entonces, Santiago le propuso al gallo que no hablara cuando él se escapara, y le daría plumas, y escapó. Cuando Satanás se dió cuenta que no estaba, lo empezó a perseguir. Pasó a casa de unos campesinos, y les preguntó si no habían visto a un hombre pasar en un caballo blanco. Estos le dijeron que sí, pero que había pasado desde que empezó la siembra, y ahora ya había elotes. Entonces siguió su búsqueda. Después de unos días, Satanás lo encontró. Este estaba sentado, comiendo. También Satanás se sentó a comer. Pero Santiago nada más traía unas tortillas y asó unos xoconostles. Y Satanás traía mole. Le ofreció un taco, pero Santiago no aceptó. Le dijo que estaba comiendo sus xoconostles. Y Satanás le dijo que se veían muy sabrosos y comió uno. Pero como el xoconostle es agrio, se echó a correr y Santiago lo correteó a caballo y con éste lo pisó. Después, los Romanos se llevaron a Santiago. Pero como a él no le gustaba vivir allá, volvía a regresar. Y cada que regresaba, se lo volvían a llevar. Y la última vez que regresó, lo vieron aparecer en donde ahora está la iglesia de este pueblo, que se llama Santiago Mexquititlán.

Por. Marlem jimenez Orozco

No hay comentarios.:

Publicar un comentario